Dlaczego ludzie podejmują nielogiczne decyzje?

Ludzie podejmują nielogiczne decyzje, bo nie są logicznymi stworzeniami. Kropka. Jesteśmy dziwnym, organicznym tworem, który łączy w sobie trzy typy mózgu – najbardziej prymitywny, który jest praktycznie identyczny z mózgami prymitywnych kręgowców; emocjonalny, który mają też dobrze rozwinięty inne ssaki, zwłaszcza stadne; i ‘logiczny’, świadomy, ludzki. A ten ostatni jest tylko nakładką na dwa poprzednie.

Jest trochę prawdy w tym, że nasze decyzje są logiczne – ale tylko dla nas. I, tak naprawdę, z logiką nie mają wiele wspólnego. Gdyż logika, tak najszerzej rozumiana, to:

poprawne, rzeczowe myślenie, oparte na związkach przyczynowo-skutkowych

A nasze myślenie rzadko oparte jest na przyczynach i skutkach. Naprawdę mało kto stara się ważyć za i przeciw, oraz przewidywać konsekwencje swoich decyzji. Zwykle sami nie bardzo wiemy, jak je podejmujemy. Ot, czuję, że to jest dobra dla mnie opcja.

Często to, co nazywamy ‘racjonalnym myśleniem’ przy podejmowaniu decyzji jest tak naprawdę racjonalizowaniem już podjętej decyzji. I w większości przypadków nasza świadoma część mózgu służy tylko do tego – racjonalizowania decyzji podjętej na podświadomym poziomie. A nie do tego, żeby się zastanawiać nad przyczynami i skutkami.

Za większością ludzkich decyzji stoją podświadomość i emocje. Żadne z nich nie ma wiele wspólnego z logiką. Podświadomość na przykład rozumie tylko czas teraźniejszy i to ten z rodzaju “tu i teraz”. Nic więc dziwnego, że miliardy ludzi każdego dnia podejmują nielogiczne decyzje żywienia się śmieciowym żarciem, chlania gazowanych napojów, palenia papierosów i trawy, picia alkoholu. Te wszystkie substancje dają jakieś pozytywne odczucia “tu i teraz”, natychmiast i od razu.

Z punktu widzenia teraźniejszości, taka decyzja jest bardzo logiczna: zapewnić sobie poczucie przyjemności, albo go sobie odmówić. Jeśli nie bierzemy pod uwagę skutków i przyczyn, nic bardziej ‘logicznego’ niż pomiziać swoje zmysły, zamiast je pozbawiać rozkosznych bodźców.

Nielogiczne decyzje

A jeśli nawet starasz się świadomie rozważyć za i przeciw, też możesz podjąć nieracjonalną decyzję. Wystarczy, że masz jakieś nieuświadomione uprzedzenie, a wpływa ono na twoją decyzję. Takich myślowych uprzedzeń nauka już znalazła na pęczki. Parę przykładów:

Uprzedzenie eksperta – wydaje ci się, że wiesz już wszystko o danym zagadnieniu, więc ignorujesz nowe dane albo nawet nie próbujesz znaleźć nowatorskiego rozwiązania, bo przecież już wszystko wiesz

Uprzedzenie ocalałego – to taki schemat myślowy, który czerpie dane tylko z historii sukcesu. No i świetnie, coś tam zadziałało i może warto się na tym wzorować, ale ignorujesz przy tym wszystkie historie, które zakończyły się porażką. Na przykład większość ludzi myśli, że wygranie na loterii, to jest całkiem bystry sposób na zarobienie kasy. Dlaczego? Bo wszędzie widzą tylko historie “ocalałych”- tych, którzy wygrali miliony. W mediach co i rusz są historie na temat wielkich wygranych, lecz żeby podjąć logiczną decyzję czy zagrać w lotto, należałoby rozważyć też historie milionów frajerów, którzy się zrzucili na tą jedną milionową wygraną.

A oprócz uprzedzeń, można mieć też na przykład niewystarczające dane do podjęcia decyzji, albo niewystarczająco staranny proces decyzyjny (robiony po łebkach i choć dane miałeś/aś, to tylko ich część wziąłes/aś pod uwagę).


Ludzkie decyzje są logiczne tylko w wyjątkowych wypadkach. Bo nie jesteśmy specjalnie logiczni. Nasze nawyki i schematy myślowe idą na skróty, zamiast porządnie zważyć przyczyny i skutki.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *